Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

Η ΤΣΙΓΚΟΥΝΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΗ : Συχνά στενοχωρούμαι όταν ακούω από τους φίλους μου τον χαρακτηρισμό: "Τσιγκούνη!" Αισθάνομαι ότι κάνω οικονομίες και δεν ξοδεύω άσκοπα χρήματα. Κακό είναι αυτό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Το γεγονός ότι οι άλλοι σε χαρακτηρίζουν τσιγκούνη, θα πρέπει να σε προβληματίσει. Διότι, όποιος πάσχει απ´ αυτή τη ψυχοφθόρα αρρώστια της τσιγκουνιάς, ο ίδιος δεν το καταλαβαίνει· το θεωρεί αρετή και μπορεί να καυχιέται ότι δεν είναι σπάταλος, όπως άλλοι, και ξέρει να κάνει οικονομία. Όμως υπάρχει τεράστια διαφορά του πνεύματος οικονομίας από την τσιγκουνιά. Έχουν πει ότι μεγαλύτερη απόσταση από την οικονομία δεν έχει η σπατάλη άλλά η τσιγκουνιά!
Λέγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: "Ο τσιγκούνης ονομάζει τόν εαυτόν του οικονόμον".
Αλλά δέν έχει καμμία σχέση με αυτόν. Κακό πράγμα, βέβαια, είναι η σπατάλη, αλλά ακόμα χειρότερο είναι η τσιγκουνιά. Ο σπάταλος τουλάχιστον έχει και κάποια χαρά όταν έχει και ξοδεύει, ενώ ο τσιγκούνης ζει συνεχώς με το φόβο μήπως του ζητήσουν να δώσει κάτι και αισθάνεται πάντα φτωχός. "Η ζωή του φιλάργυρου μοιάζει με δείπνο νεκρού, ενώ όλα τα έχει δέν μπορεί τίποτε να δοκιμάσει", είπε ο Σωκράτης. Η τσιγκουνιά ωθεί σε υπερβολική προσπάθεια να μη χάσει κανείς τίποτε! Και μόνη η σκέψη ότι θα χρειαστεί να ξοδέψει κάτι του φέρει ταραχή. Ο τσιγκούνης διακατέχεται από τήν έντονη ανάγκη να μετράει και να ξαναμετράει τα χρήματά του, να υπολογίζει τις τραπεζικές καταθέσεις του και λυπάται υπερβολικά άν διαπιστώσει ότι μειώθηκε η αξία τους.
Αλλά δέν υποφέρει μόνον ο τσιγκούνης. Υποφέρει και το περιβάλλον του. Αλλοίμονο στα πρόσωπα που εξαρτώνται οικονομικά από τσιγκούνη! Λέγει μιά κινέζικη παροιμία: "Όταν η τσιγκουνιά μπαίνει στο σπίτι η ευτυχία βγαίνει"! Καθημερινά είναι τα επεισόδια στις οικογένειες, που ο πατέρας είναι τσιγκούνης. Μπορεί να στερούνται ακόμη και την υγιεινή διατροφή, εξ αιτίας της τσιγκουνιάς του, αν δεν εργάζεται άλλο μέλος της οικογενείας.
Συχνά, σε τέτοιες περιπτώσεις, για να δικαιολογήσει ο πατέρας την απαράδεκτη αυτή συμπεριφορά του, δικαιολογείται ότι το κάνει για να εξασφαλίσει το μέλλον των παιδιών του. Αλλά αυτό το πρόσχημα, ως φαίνεται, είναι πανάρχαιο, αφού ο Πλάτων αναφέρεται σ´ αυτό και λέγει: "η συγκέντρωση πολλών χρημάτων χάριν των παιδιών μπορεί να είναι και πρόσχημα φιλαργυρίας. Κανείς να μή γίνεται φιλοχρήματος χάριν των παιδιών του".
Η τσιγκουνιά κάνει τον άνθρωπο αντικοινωνικό. Στίς συναναστροφές του επιδιώκει πάντα οι άλλοι να τον κερνούν, ενώ ο ίδιος με διάφορες προφάσεις αποφευγει να βάλει το χέρι του στην τσέπη! Πολλά φαιδρά ανέκδοτα κυκλοφορούν για τούς τσιγκούνιδες. Χαρακτηριστική είναι μία Επιτύμβια Πλάκα σε μνήμα: "Ήταν πολύ τσιγκούνης ο μακαρίτης και όταν έπαθε γαστρικό πέθανε χαρούμενος αφού ξεγέλασε τόν γιατρό και δεν αγόρασε κανένα γιατρικό"!
Όμως και από πνευματικής απόψεως είναι αξιολύπητος ο τσιγκούνης. Με χαρά παίρνει, αλλά με πολλή λύπη δίνει, όταν εξαναγκαστεί, λέγει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Η καρδιά του είναι σκληρή στην ανάγκη και τον πόνο του αδελφού του. Η πραγματική αγάπη, η βασική αυτή αρετή του χριστιανού απουσιάζει από την ψυχή του. Αποτέλεσμα, μύρια κακά να τον συνοδεύουν, αφού "η φιλαργυρία είναι η ρίζα όλων των κακών" όπως γράφει ο Απ. Παύλος στόν μαθητή του Τιμόθεο· και συνεχίζει: "Το χρήμα μερικοί το επιθύμησαν τόσο πολύ, ώστε πλανήθηκαν και απομακρύνθηκαν από την πίστη και πλήγωσαν τον εαυτό τους με βάσανα πολλά" (Α' Τιμ. 6,10). Αξίζει να εξετάσουμε με ειλικρίνεια τόν εαυτό μας στο θέμα αυτό, και αν διαπιστώσουμε, ενδεχομένως και με τη βοήθεια ανθρώπων εμπιστοσύνης, ότι πάσχουμε από τσιγκουνιά, το ταχύτερο να απαλλαγούμε από το πάθος αυτό.