Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΗ : Από μικρός είχα την τάση να επιδιώκω να είμαι πρώτος, και να ακούω επαίνους. Τώρα στην ανταγωνιστική αυτή κοινωνία δεν τα καταφέρνω και πολύ στενοχωρούμαι. Τι να κάνω; Είναι κακό να έχω φιλοδοξίες; Τα μεγάλα επιτεύγματα της ανθρωπότητας δεν ξεκίνησαν από τις φιλοδοξίες κάποιων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε την υγιή "φιλοδοξία" που επιδιώκει την πρόοδο της επιστήμης, της τεχνολογίας και κάθε άλλο που αποβλέπει στο καλό της ανθρωπότητος και μόνον, από την νοσηρή φιλοδοξία, της οποίας αποκλειστικός στόχος είναι η αυτοπροβολή του ατόμου, που καταντά ματαιοδοξία!

Η πρώτη είναι επαινετή. Ο άνθρωπος που αφιερώνει τον χρόνο και τις δυνάμεις του για να ωφελήσει τον συνάνθρωπόν του, επιδιώκει να φθάσει στον σκοπό του, αδιαφορώντας για το αν οι άλλοι θα του αναγνωρίσουν το έργο του ή όχι. Του αρκεί η ικανοποίηση της συνειδήσεώς του ότι έκανε το χρέος του. Ο χριστιανός, μάλιστα, αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει το Θεό για τη δυνατότητα που του έδωσε, να κάνει κάτι από αγάπη, για την ωφέλεια των συνανθρώπων του.
Η δεύτερη όμως, που από "φιλοδοξία" καταντά σκέτη ματαιοδοξία, είναι πολύ επιβλαβής στον άνθρωπο. Αν ο ματαιόδοξος εξετάσει την καρδιά του, θα αντιληφθεί ότι στόχος του δέν είναι η ωφέλεια των άλλων, αλλά η φήμη του στην κοινωνία, η προσωπική του προβολή και ικανοποίηση από τους επαίνους των άλλων, η αναρρίχηση σε ανώτερα αξιώματα και η αναγνώριση της υπεροχής του έναντι όλων των άλλων. Και γι αυτό δεν αφήνει ανεκμετάλλευτη καμμία ευκαιρία, που μπορεί να διαφημήσει τα "κατορθώματά" του πραγματικά ή φανταστικά! Η ζωή του γίνεται αναμονή ενός μεγάλου θριάμβου. Ένας τέτοιος άνθρωπος χάνει τη συνάφεια με τη ζωή, γιατί πάντα ασχολείται με το τι είδους εντύπωση προξενεί και τι σκέπτονται οι άλλοι γι' αυτόν. Δέν διστάζει να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να ελκύσει τον έπαινο των ανθρώπων. Ακόμη και τον μετριόφρονα θα υποδυθεί ή και με ιερά έργα θα καταπιαστεί για να προσελκύσει τον έπαινο και να ικανοποιήσει την ματαιοδοξία του!
Η ματαιοδοξία κάποτε γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνη. Εξαναγκάζει τον άνθρωπο να κάνει κάθε λογής ανώφελες εργασίες και δαπάνες, οι οποίες αποσκοπούν στην προβολή του και όχι σε ουσιαστικό έργο.
Ο ματαιόδοξος συνήθως επιδιώκει να ξεφορτωθεί τις ευθύνες οποιασδήποτε αποτυχίας του. Πάντα αυτός έχει δίκιο και οι άλλοι άδικο, γι' αυτό ακούει κανείς πάντα από το στόμα του μόνο παράπονα και δικαιολογίες. Εδώ έχουμε τεχνάσματα του ανθρώπινου πνεύματος, στο πώς θα εξασφαλιστεί το αίσθημα τής υπεροχής!

Από αυτά και μόνον γίνεται σαφές ότι αυτού του είδους οι "φιλοδοξίες" όχι μόνον δεν ωφελούν αυτόν που τις επιδιώκει και την κοινωνία, αλλά γίνονται πρόξενοι αρρωστημένων καταστάσεων που οδηγούν στην προσωπική αποτυχία και τη θλίψη. Άν κάτι επιτύχει ο άνθρωπος στη ζωή του, πρωτίστως οφείλεται στον Δημιουργό του, τον Πάνσοφο Θεό· "Δεν είμαστε από μόνοι μας ικανοί να θεωρήσουμε ότι κάτι προέρχεται από μας τους ίδιους, αλλά ότι, η ικανότητά μας προέρχεται από τον Θεόν" (Β´ Κορ. 3,4) μας τονίζει ο Απ. Παύλος. Και σε άλλο σημείο με έμφαση ερωτά τον καθένα μας· "Τί έχεις που να μήν το έλαβες; Αφού, λοιπόν το έλαβες -από τον Θεό- γιατί καυχάσαι σαν να μην το είχες λάβει ως δώρον;" (Α' Κορ.4,7). Επομένως για ό,τι καλό επιτυγχάνουμε να δίνουμε εξ ολοκλήρου τη δόξα στο Θεό, κι εμείς από Εκείνον να αναμένουμε την αναγνώριση και την αμοιβή, αδιαφορώντας για την κρίση των ανθρώπων.