ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΤΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΙΣΙΔΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
- Λεπτομέρειες
- 03 Δεκεμβρίου 2012
- Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας
Tα τελευταία χρόνια πολλοί παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς, γεμάτοι δέος τις εξελίξεις γύρω από αυτό το ναό...και όχι μόνον.
Πρόκειται για τον ιερό ναό Αγίου Αλυπίου που για δεκαετίες ήταν σε κακή κατάσταση...
Εδώ βλέπετε την κτητορική του επιγραφή.
Εμείς θαυμάσαμε τη μετατροπή του από σωρό ερειπωμένων υλικών...σε περίλαμπρο Οίκον Θεού!
Εδώ, από τριετίας, κάθε χρόνο, την Κυριακή των αγίων Πατέρων τής Δ' Οικουμενικής Συνόδου, με Απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εορτάζεται η Σύναξις τών εν Πισιδία καί Ατταλεία Διαλαμψάντων Αγίων.
Το φετινό προσκύνημά μας ευλογηθήκαμε ιδιαίτερα από την παρουσία του Προκαθήμενου του Οικουμενικού Θρόνου μέσα σε μια ατμόσφαιρα χαράς και ευφροσύνης!
Ελάτε λοιπόν να ταξιδέψουμε στην Αττάλεια και την Πισιδία, και να χαρούμε τις ευλογίες που μας χάρισε ο δωρεοδότης Κύριος.
Στις 12 Ιουλίου 2012 μια ομάδα νέων παιδιών ξεκίνησε από Πειραιά για Ρόδο. Σκοπός τους να παρουσιάσουν μια μικρή γιορτή στην Αττάλεια για τον εορτασμό όλων των εν Πισιδία διαλαμψάντων αγίων, στις 15 Ιουλίου 2012.
Το πρωί της 13 Ιουλίου η ομάδα ενώθηκε με μια μεγαλύτερη προερχόμενη από Αθήνα, Κύπρο και Λέσβο και όλοι μαζί επιβιβαστήκαμε στο πλοίο με προορισμό την Μαρμαρίδα της Τουρκίας.
'Ήμασταν 46 άτομα, από διάφορες περιοχές, άγνωστοι μεταξύ μας. Σύντομα αρχίσαμε όλοι να γνωριζόμαστε και να κουβεντιάζουμε με οικειότητα. Στο τέλος του προσκυνήματος όλοι είχαμε την αίσθηση ότι γνωριζόμαστε από πολύ παλιά κι ένα συναίσθημα πολύ γλυκό μας ένωνε...
Πρώτος σταθμός η Μαρμαρίδα όπου μας περίμενε ο Θωμάς, o μοναδικός ορθόδοξος κάτοικος της περιοχής (τούρκος στην καταγωγή) που χαίρεται πολύ όταν βλέπει αδελφούς. Ήθελε να μας φιλοξενήσει όλους στο σπίτι του αλλά δυστυχώς ο χρόνος μας ήταν περιορισμένος. Πήρε με χαρά την ευχή των ιερέων και τα μικρά μας δώρα.
Επόμενος σταθμός μας το Kayakoy ή Λεβίσι, το χωριό του πατρός Ιάκωβου Τσαλίκη.
Ένα από τα συγκλονιστικότερα θεάματα που μπορεί κανείς να αντικρίσει στη Μικρά Ασία είναι το εγκαταλελειμμένο αυτό το χωριό μερικά μόλις χιλιόμετρα από την παλιά Μάκρη, στις νότιες ακτές του Αιγαίου.
Όποιος Έλληνας βρεθεί στη Μάκρη είναι αδιανόητο να μη πάει στο "χωριό φάντασμα". Πόσο μάλλον εμείς που είχαμε μεταξύ μας και ανθρώπους που κατάγονταν από το Λεβίσι.
Το χωριό το εγκατέλειψαν οι κάτοικοί του το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το 22 οι επιζώντες κάτοικοι ήρθαν από το Λιβίσι στην ελεύθερη Ελλάδα, ενώ άλλοι σκορπίστηκαν στην Αυστραλία και την Αμερική. Ο τόπος εκείνος δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ.
Περίπου 2.000 γυναικόπαιδα (οι άντρες είχαν οδηγηθεί σε καταναγκαστικά έργα) ξεκίνησαν το βασανιστικό ταξίδι για τη Νέα Μάκρη του Μαραθώνα και το χωριό Φαράκλα στη βόρεια Εύβοια.
Το σημερινό όνομα του Λιβισιού είναι Καγιάκιοϊ. Είναι η αρχαία Καρμυλησσός.
Κάποτε το χωριό είχε δικό του νοσοκομείο με πέντε γιατρούς, τρία φαρμακεία, δημοτικό σχολείο και βιβλιοθήκη. Πριν αρχίσουν οι διωγμοί, οι Έλληνες ήταν 6.500 και μόνο 500 οι Τούρκοι.
Σήμερα στην Κάτω Ενορία βρίσκεται η Κάτω Παναγιά, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Στο κέντρο του χωριού υπάρχουν δεκάδες ιδιωτικά εκκλησάκια, δείγμα του πλούτου και της θρησκευτικότητας των κατοίκων.
Στην Πάνω Ενορία είναι ο βυζαντινός ναός των Ταξιαρχών, ενώ άλλα εκκλησάκια υψώνονται στις κορυφές των λόφων..
Στο σημείο αυτό έχουν συγκεντρωθεί τα οστά που συλήθηκαν από τους τάφους των παλαιοτέρων κατοίκων στην προσπάθεια των τυμβορύχων να ανακαλύψουν πολύτιμα αντικείμενα.
Αντικρίσαμε τις ερειπωμένες εκκλησίες, που όμως στέκουν ακόμα όρθιες. Ψάλλαμε τρισάγιο και δέηση στον Ναό των Εισοδίων.
Μετά το σύντομο γεύμα στο χωριό συνεχίσαμε για το Ντέμρε ή Μύρα της Λυκίας. Γοητευτήκαμε από τα δαντελλωτά ακρογιάλια και την καταγάλανη θάλασσα, μια αναπνοή από το Καστελόριζο.
Προσευχηθήκαμε μέσα στον παλιό βυζαντινό Ναό, όπου καί ο Τάφος του Αγ. Νικολάου.
Θαυμάσαμε την αρχιτεκτονική του και τις εναπομείνασες αγιογραφίες.
Το βράδυ φτάσαμε στην Αττάλεια που παρά την υψηλή της θερμοκρασία ήταν πανέμορφη.
Στο ξενοδοχείο μας περίμενε ο Σεβ.π.Σωτήριος, μαζί με τους ντόπιους αδελφούς.??33. Την επόμενη μέρα το γκρουπ έφυγε μετά το πρωινό, για μια όμορφη εκδρομή στη Σίδη, την Πέργη (την πόλη στην οποία κήρυξε ο Απόστολος Παύλος στην πρώτη του αποστολική περιοδεία, την Άσπενδο (με το καλύτερο διατηρημένο αρχαίο θέατρο του κόσμου) και την Αλάγια( με την παραλία των εκατοντάδων χιλιομέτρων) και τα ξωκκλήσια της που, είναι σκαρφαλωμένα στις γύρω πλαγιές.
Κάποιοι έμειναν πίσω στην Αττάλεια για να ετοιμάσουν το ναό, να ταχτοποιήσουν τα εκλεκτά δώρα που έφεραν οι εκδρομείς - μελισοκέρι και μοσχοθυμίαμα ... να στολίσουν με λουλούδια τίς ιερές Εικόνες τών εορταζομένων Αγίων, την καινούρια εικόνα του αγίου Αλυπίου, που ιστορήθηκε στο Αγιογραφείο τής Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, όπου φυλάσσεται καί η αγία κάρα Του.
Το βράδυ, με την επιστροφή του γκρουπ, όλοι βρεθήκαμε στόν Ι. Ναό, γιά τόν πανηγυρικό Εσπερινό των εν Πισιδία και Ατταλεία διαλαμψάντων Αγίων.
Συγκινητική η στιγμή, όταν στην είσοδο του ναού ο Αρχιερέας παρελάμβανε τήν Λειψανοθήκη με το ιερό λείψανο του Οσίου Αλυπίου, από τα χέρια των Αγιορειτών Μοναχών, που μετέφεραν από τήν Ι.Μονή Κουτλουμουσίου.
Με εκκλησιαστική πομπή εισοδεύτηκαν το Ιερό Λείψανο καί η Εκόνα του Οσίου στό κέντρο του ναού. Με έκπληξη καί θαυμασμό διαπίστωσαν καί οι Μοναχοί, ότι από εκείνη τη στιγμή το ιερό Λείψανο άρχισε να ευωδιάζει! Όλο το εκκλησίασμα,με ευλάβεια προσέρχεται να προσκυνήσει.
Αρχίζει ο Μέγας Εσπερινός. Επηκολούθησε και ο Όρθρος τής Εορτής.Οι ψάλτες μας έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό.
Άφθονο θυμίαμα και ύμνοι προσφέρθηκαν στους αγίους, που αιώνες τώρα εξακολουθούν να πρεσβεύουν και να αγιάζουν μυστικά τις καρδιές των ανθρώπων και να τις οδηγούν στον Τριαδικό Θεό.
Ακολούθησε Αρτοκλασία και ευωδιαστοί άρτοι ευλογήθηκαν και μοιράστηκαν στους πιστούς, μέσα σε εορταστική ατμόσφαιρα.
Η επόμενη μέρα, Κυριακή 15 Ιουλίου, μας βρήκε στο ναό και εν αναμονή του Πατριάρχη μας.
Ο ναός ήταν κατάμεστος από έλληνες, ρώσους, ουκρανούς, τούρκους και Ορθοδόξους από άλλες χώρες.
Κάποιοι ήσαν επισκέπτες και άλλοι ντόπιοι κάτοικοι, μέλη της νεοσύστατης τοπικής ορθόδοξης κοινότητας.
Μικρά παιδάκια με ανθοδέσμες περίμεναν στην είσοδο του ναού ... μαζί με τον Μητροπολίτη Πισιδίας π.Σωτήριο.
Ο χορός έψαλλε την Παράκληση των εορταζομένων Αγίων
Οι ιερείς είχαν πάρει τις θέσεις τους.
Όταν φάνηκε το βανάκι που μετέφερε τον Πατριάρχη με τη συνοδεία του τα φλας άστραψαν.
Πρώτη φορά Οικουμενικός Πατριάρχης ερχόταν να ιερουργήσει σε ναό της Αττάλειας.
Μετά από 90 χρόνια, λειτουργούσε ο ναός του Αγίου Αλυπίου στο Καλέ Ιτσί, στην καρδιά της παλιάς πόλης, στη συνοικία των ρωμιών που έφυγαν διωγμένοι το 22, χοροστατούντος του Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας...
«Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός...»
Κατάνυξη μεγάλη. Παρά τη ζέστη όλοι παρακολουθούσαμε με προσήλωση το ιερό Μυστήριο.
Όλοι νιώθαμε ότι ζούσαμε ένα ιστορικό γεγονός, η συγκίνησή μας απερίγραπτη.
Ο χορός των ρωσίδων συνόδευε γλυκά.
Το «Πιστεύω» και το «Πάτερ ημών» αναγνώστηκε σε 3 γλώσσες.
«Δεύτε Πισιδίας και Ατταλείας τους φωταυγείς μεγάλους αστέρας...»
Η προσφώνηση του οικείου Ποιμενάρχη προς τον Πατριάρχη στην ελληνική, μεταφραζόταν από τον εφημέριο του ναού π. Μιχαήλ στη ρωσική.
Το πρώτο μέρος της Ομιλίας του Παναγιότατου έγινε στην ελληνική και στη ρωσική μετάφραζε ο Μ. Ιεροκήρυξ π. Βησσαρίων, ενώ το δεύτερο μέρος στην τοπική γλώσσα, και μεταδόθηκε από τα τηλεοπτικά κανάλια και τον τύπο.
Στο τέλος μαζί με το μοιράστηκαν και εικόνες για ευλογία, άρτοι από την αρτοκλασία που προηγήθηκε καθώς και χειροποίητα γλυκά.
Η ψυχή και το σώμα μας με όλες μας τις αισθήσεις δοξολογούσαν τον Κύριο της Δόξης.
Επιστροφή στο ξενοδοχείο. Πήραμε τις θέσεις μας στα τραπέζια και υποδεχτήκαμε τον Οικουμενικό Πατριάρχη μαζί με τον άγιο Πισιδίας.
Ευλογία και γεύμα. Τα εδέσματα εκλεκτά.
Mαζί μας καί οι ντόπιοι αδελφοί μας, μέλη της εν Ατταλεία Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Μετά τήν Προσφώνηση του οικείου Ποιμενάρχη ακολούθησε η ομιλία του Παναγιότατου, αυτή τη φορά στην ελληνική, για να κατανοήσουν κι όσοι δεν κατάλαβαν τα τουρκικά στο ναό.
Κι αμέσως μετά οι νέοι είχαν το λόγο: με τα παραδοσιακά τους όργανα τραγούδησαν μια σειρά όμορφων τραγουδιών στην τουρκική και την ελληνική γλώσσα.
Όλοι συμμετείχαν καρδιακά και πρακτικά.
Κόψαμε και τη μεγάλη τούρτα με αποτυπωμένο πάνω της το χάρτη της παλιάς πόλης τής Αττάλειας.
Η ατμόσφαιρα ήταν γιορταστική.
Οι καρδιές και τα πρόσωπα γαληνεμένα, τα μάτια φωτεινά, το «ομοθυμαδόν επί το αυτό» βιωμένο...
Αλλά η μέρα δεν είχε τελειώσει. Μετά την αναχώρηση του Πατριάρχη το γκρουπ έφυγε για το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αττάλειας,
Ακολούθησε επίσκεψη στον Άγιο Γεώργιο του Καλέ Ιτσί που είναι ανακαινισμένος και λειτουργεί ως μουσείο Μεσογειακού Πολιτισμού ... και αργότερα, απολαυστικό καφεδάκι στους καταρράκτες της πόλης.
Αλλά το βράδυ είναι ζεστό στην Αττάλεια ... οι άνθρωποι εκεί δεν κοιμούνται νωρίς. Κι εμείς ακολουθώντας τις τοπικές συνήθειες καλέσαμε τους ιερείς που μας συνόδευαν να κουβεντιάσουν με τη νεολαία μας.
Η επόμενη μέρα, η Δευτέρα 16 Ιουλίου, μας βρήκε στο δρόμο προς τη Σπάρτη, την Αντιόχεια της Πισιδίας και το Εγίρντιρ.
Πρώτος σταθμός ο Μητροπολιτικός Ναός της Σπάρτης, τo Γεννέσιον της Θεοτόκου, ο ναός όπου λειτουργούσε μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών ο π.Ιωακείμ Πεσματζόγλου.
Με συγκίνηση κάναμε δέηση και Τρισάγιο στον περίβολο του ναού.
Προσκυνήσαμε και στο Ναό των Εισοδείων της Θεοτόκου, όπου και πάλι ο φίλος μας ο κοινοτάρχης μας υποδέχτηκε με χαρά. Δυστυχώς δεν έχουν προχωρήσει οι εργασίες αναστήλωσης του.
Ότι απέμεινε από το οικοδόμημα μαρτυρεί την ευσέβεια των ρωμιών της Σπάρτης και τον πλούτο που διέθεταν για τις εκκλησίες τους.
Συνεχίσαμε για το ναό των αγίων Αναργύρων του Νησίου τής λίμνης Εγίρδιρ, που βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μέτρων.
Ο Δήμαρχος του Εγίρντιρ μόλις αντιλήφθηκε την παρουσία μας έσπευσε να μας συναντήσει. Τον καλέσαμε στο ξενοδοχείο μας το βράδυ και συνεχίσαμε για την Αντιόχεια της Πισιδίας, την πατρίδα της Αγίας Μαρίνα.
Εκεί, ο Δήμαρχος του Yalvac (δηλ.της Αντιόχειας) μας υποδέχτηκε μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και έγιναν τα σχετικά κεράσματα στο κοντινό καφενεδάκι.
Στη συνέχεια όλοι μαζί κάναμε τον Εσπερινό της Αγίας Μαρίνας, που γιόρταζε την άλλη μέρα (17/7 ) στο στάδιο όπου κατά μία παράδοση μαρτύρησε η Αγία . Η συγκίνησή μας απερίγραπτη.
Με δέος σταθήκαμε στον ερειπωμένο ναό του Αποστόλου Παύλου, που κτίστηκε τόν 4ον αιώνα στο χώρο της Συναγωγής, όπου πρωτομίλησε ο Απόστολος των Εθνών, κατά την Α' Αποστολική Περιοδεία του.
Επιστροφή στο Εγίρντιρ και το ωραίο ξενοδοχείο μας δίπλα στη γραφική λίμνη. Η διαδρομή μαγευτική. Μαζί μας και οι Νεοφώτιστοι αδελφοί μας από την Αττάλεια.
Ο δήμαρχος, που ήταν παρών στο δείπνο, ενθουσιάστηκε όταν άκουσε τα Μικρασιάτικα και τουρκικά τραγούδια, που τραγούδησε η νεανική μας συντροφιά. Επέμενε να μας φιλέψει την επόμενη μέρα στο Δημαρχείο.
Την επόμενη μέρα καλωσορίσματα στο Δημαρχείο του Εγίρντιρ. Ο Δήμαρχος, άρτι αφιχθείς από το ταξίδι του στην Ελλάδα, ... δεν παρέλειψε να μας χαιρετήσει όλους προσωπικά και να μας προσφέρει τα προϊόντα της περιοχής: κεράσια και μήλα, ομολογουμένως πολύ νόστιμα.
Το μεσημέρι μας βρήκε στην Ιεράπολη, το Pamukkale όπου η φύση δημιουργεί το παράξενο φαινόμενο των λευκών βουνών...
Επισκεφτήκαμε το Μαρτύριο του Αγίου Φιλίππου όπου ομάδα αρχαιολόγων, με επικεφαλής τον ιταλό Francesco D'Andria, ανακοίνωσε τον Ιούλιο του 2011 ότι ανακάλυψε τον τάφο του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου.
Είναι γνωστόν ότι ο Απόστολος Φίλιππος κήρυξε το Ευαγγέλιο σε περιοχές της Μικράς Ασίας και τελικά σταυρώθηκε από τους Ρωμαίους στην Ιεράπολη της Φρυγίας.
Στη συνέχεια δροσιστήκαμε μέσα στις κάτασπρες λεκάνες τις γεμάτες με νερό από τις ιαματικές πηγές που αναβλύζουν σε όλη την περιοχή. Η ζέστη πολλή αλλά η διαδρομή προς τη Σμύρνη ευχάριστη.
Στο Αϊδίνι προσευχηθήκαμε νοερά για τους εκεί τελειωθέντες προγόνους μας και σιγά σιγά αρχίσαμε να αγκαλιάζουμε με το βλέμμα μας τον κόλπο της Σμύρνης.
Μετά την περιηγητική ξενάγηση στα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης, όπως το Ελληνικό Διοικητήριο ... κατευθυνθήκαμε στο ναό του Αγίου Βουκόλου (κατ' άλλους, Αγίου Βουκόλου και Αγίου Πολυκάρπου Σμύρνης) ... όπου μας περίμεναν οι εκεί ντόπιοι αδελφοί μας της Σμύρνης για να προσευχηθούμε μαζί.
Το δείπνο στο εστιατόριο του ξενοδοχείου συνοδεύτηκε από τραγούδια και χορούς. Το κέφι μας στο αποκορύφωμα. Και η νύχτα είχε μόλις αρχίσει.
5 ταξί χρειάστηκαν να μεταφέρουν τους νέους- κι όσους ένιωθαν νέοι- στην προκυμαία της Σμύρνης, ... εκεί όπου πλήθος συμπατριωτών μας άφησε την τελευταία του πνοή προσπαθώντας να βρει μια βάρκα ή ένα καΐκι για να περάσει στην απέναντι ακτή του Αιγαίου, το 1922.
Στον τόπο εκείνο που ήταν φορτωμένος με μνήμες και ιστορία, τούρκοι αδελφοί μας και μη, σύγχρονοι κάτοικοι της γύρω περιοχής, αδελφωμένοι εν Χριστώ, κάναμε ένα άλλου είδους μνημόσυνο στους προγόνους μας.
Κουβεντιάσαμε και τραγουδήσαμε νοσταλγικά, με την πεποίθηση ότι ο Χριστός φέρνει την αληθινή συμφιλίωση, την ελπίδα και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς, κάνοντας την καλή αλλοίωση πάνω στην ανθρώπινη φύση.
Το προσκύνημά μας επισφραγίστηκε με Θεία Λειτουργία στη Σμύρνη. Στο ναό που αγοράστηκε και ανακαινίστηκε από το ελληνικό κράτος το 1981.
Οι ιερείς μας, με συλλειτουργούς -νοερά- χιλιάδες αγίους, μάρτυρες, ομολογητές και όσιους της Σμύρνης και της Μικράς Ασίας, τέλεσαν την αναίμακτη ιερουργία των Αχράντων Μυστηρίων.
Ο ίμβριος ψάλτης μας δεν παρέλειψε να ψάλει και στη γλώσσα τους μερικά τροπάρια της Θείας Λειτουργίας.
Πόσο συγκινηθήκαμε όταν ακούσαμε το «Πιστεύω» και το «Πάτερ ημών» και στην τοπική γλώσσα!
Στό τέλος της Αρτοκλασίας οι άρτοι της κ.Ελένης μάς ενίσχυσαν!
Το Προσκύνημα αυτό κυριολεκτικά άλλαξε την ζωή μας. Ο άγιος Αλύπιος μας έχει ενώσει με έναν αόρατο δεσμό όλους εμάς που προσκυνήσαμε τη χάρη του.
Ξαναβρεθήκαμε όλοι μαζί αργότερα σε ναό της Γλυφάδας.
Στη συνέχεια, πολλοί από τους "Ενορίτες" πια του Αγίου Αλυπίου Ατταλείας, δώσαμε το παρόν στο σπίτι, στο αρχονταρίκι με άλλα λόγια, δύο εκ των συνενοριτών μας, μία φορά μέσα στον Σεπτέμβριο και μία φορά τον Οκτώβριο. Σήμερα το μεσημέρι είχαμε τήν τέταρτη μας συνάντηση μετά το Προσκύνημα και έπεται η συνέχεια.
Κάθε πέτρα, κάθε λιθάρι της Μικράς Ασίας μιλάει για το δοξασμένο παρελθόν της. Οι κάτοικοι της χώρας αισθάνονται ότι βρίσκονται πολύ κοντά μας.(το Tas Mektep που έχτισε ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης στην Τρίγλια)
Δεν μπορούν να μη ρωτήσουν τι σημαίνει η επιγραφή που είναι χαραγμένη στον μισογκρεμισμένο Ναό των Ταξιαρχών στη Σιγή «Είπεν ο Κύριος: Εν τούτ? γνώσονται πάντες ?τι ?μο? μαθηταί ?στε ??ν ?γάπην ?χητε ?ν ?λλήλοις.»
Ο ναός αυτός του 8ου αι. προσφάτως αγοράστηκε από το Οικομενικό Πατριαρχείο και θα προστατευτεί.
Είχε προηγηθεί η αγορά της Παντοβασίλισσας στην Τρίγλια της Βιθυνίας, την γενέτειρα του Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Προσφάτως ανακαλύφθηκε πρωτοχριστιανική Βασιλική στο δήμο Buyukgokceli της Σπάρτης τής Πισιδίας, της οποίας διασώζονται τα υπέροχα μωσαϊκά που θα εκτεθούν αφού καθαριστούν...
Οι γείνονές μας όλο και συχνότερα προβαίνουν σε ανακαινίσεις ναών όπως αυτός στο Καβακλί του Βουρδουρίου. Πρόκειται για τον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κτίσμα του 19ου αιώνα.
Και τέλος... σύμφωνα με ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας, Ράντικαλ, ο Όλυμπος της Βιθυνίας, το άγιον Όρος της Μκράς Ασίας, 1400 χρόνια μετά την «άνθησή» του και μετά από μια μακρά περίοδο «ύπνωσης», αποκαλύπτει και πάλι τη χριστιανική του φυσιογνωμία.
Οι εργασίες ανακάλυψης και αναστήλωσης πολλών ιστορικών μονών του Ολύμπου της Βιθυνίας, του γνωστού στην Τουρκία Kesis dag, δηλαδή το «Όρος των Μοναχών», στο σύγχρονο Ulu Dag, βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και πολύ γρήγορα οι επισκέπτες θα μπορούν να ξαναέρθουν σε επαφή με εκείνες τις ιερές πλαγιές όπου κάποτε η Ορθοδοξία φώτιζε σαν φάρος την ελληνορθόδοξη ανατολή.
Τις σχετικές ανακοινώσεις στην τουρκική εφημερίδα έκανε ο Τούρκος καθηγητής αρχαιολογίας, Yelda Olcay Uckan, ο οποίος έκανε γνωστό ότι οι αρχαιολογικές εργασίες είχαν αρχίσει εδώ και 12 χρόνια. Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή, είναι καταπληκτικά.
Εχουν βρεθεί και αναστηλωθεί τα εναπομείναντα κτίσματα πολλών ιερών μονών ενώ έχουν ανακαλυφθεί ιερές πηγές, τα γνωστά αγιάσματα, όπου σύμφωνα με τους ίδιους του Τούρκους έχουν καταπληκτικές ιαματικές ιδιότητες...
Ο Uckan έκανε γνωστό ότι πρωταρχική δουλειά του συνεργείου που δουλεύει στον Όλυμπο, ήταν ο καθαρισμός πολλών περιοχών όπου βρίσκονταν θαμμένα, κτίσματα μοναστηριών και κελλιά Μοναχών και στη συνέχεια η προσεκτική αναστήλωση όσων ακόμα μπορούν να αναστηλωθούν.
Ο τόπος είναι αγιασμένος και οι ανακαλύψεις αφήνουν άφωνους όχι μόνον τους ντόπιους ερευνητές, αλλά και όλο τον κόσμο.
Από πολλές πλευρές είναι ωφέλιμες οι επισκέψεις μας στους ιστορικούς αυτούς τόπους.