Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΣΗ : Ἔχω δεῖ εἰκόνες τῆς Παναγίας μέ διάφορες μορφές. Πῶς μποροῦμε νά καταλάβουμε ὅτι μιά εἰκόνα τῆς Παναγίας εἶναι ὀρθόδοξη ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Τά βασικά χαρακτηριστικά τῆς ἱερῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας, κατά τήν Ὀρθόδοξη παράδοση, πού ἔχει τήν ἀρχή της στούς Ἀποστολικούς χρόνους εἶναι τά ἀκόλουθα :

- Τά τρία ἀστέρια : τό ἕνα πάνω ἀπό τό μέτωπο, τό δεύτερο στόν δεξιό ὦμο, καί τό τρίτο στόν ἀριστερό ὦμο. Αὐτά τά τρία ἀστέρια σημειώνουν τήν παρθενία τῆς παρθένου Μαρίας πρίν ἀπό τή γέννα, κατά τή γέννα καί μετά τή γέννα. Φανερώνουν δηλαδή τό ἀειπάρθενον τῆς Θεοτόκου.

- Τά χρώματα τῶν ρούχων. Κατά κανόνα τά ἐνδύματα τῆς Θεομήτορος ζωγραφίζονται σέ τρία κύρια χρώματα : τό χρυσό, τό κόκκινο καί τό γαλάζιο. Τό μέσα φόρεμα εἶναι γαλάζιο καί σημειώνει τά οὐράνια. Τό ἐξωτερικό εἶναι κόκκινο καί σημαίνει τή δόξα, πού ἔλαβε ἀπό τόν Κύριο. Καί τά δύο ἐνδύματα εἶναι ὑφασμένα καί στολισμένα μέ χρυσό που σημειώνει τήν ἀθανασία.

- Τό πρόσωπο τῆς Παναγίας Θεοτόκου στίς ὀρθόδοξες εἰκόνες ποτέ δέν εἶναι στρογγυλό καί γεμάτο, ἀλλά μακρύ καί λίγο ἀδύνατο. Τά μάτια εἶναι μεγάλα, γιατί ἀντίκρυσαν τόν Θεό. Στό πρόσωπο διαφαίνεται μία ἥσυχη λύπη γιά τόν πόνο πού ὑπάρχει στόν κόσμο καί ἕνα ἀδιόρατο μειδίαμα πού φανερώνει τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό Παρηγορητή. Τοῦτο εἶναι τό πρόσωπο τῆς νικήτριας, ἡ ὁποία ἔζησε ὅλες τίς πίκρες τοῦ πόνου καί εἶναι ἕτοιμη νά βοηθήσει, μέ τίς πρεσβεῖες της στόν Κύριο, ἐκείνους πού παλεύουν μέ τόν πόνο καί τίς δοκιμασίες.

Τά μαλλιά της εἶναι πάντα κρυμμένα. Γενικά τά χαρακτηριστικά τοῦ προσώπου της δέν ἔχουν σχέση μέ φυσική ὀμορφιά μιᾶς ὡραίας γυναίκας, ἀλλά παρουσιάζουν μιά ὑπερφυσική πνευματική πραγματικότητα καί τό κάλλος τῆς ψυχῆς.

Τό κεφάλι τῆς Θεομήτορος εἶναι ἐλαφρά σκυμμένο πρός τό Θεῖον Βρέφος πού κρατᾶ στό στῆθος της. Τοῦτο τό ἁπαλό σκύψιμο σημειώνει τήν ὑποταγή της στή θέληση τοῦ Θεοῦ, πού εἶχε ἐκφράσει στόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ λέγοντας : «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου» (Λουκᾶ 1, 38).

Στίς ὀρθόδοξες εἰκόνες, ὅταν ἡ Θεομήτωρ ἁγιογραφεῖται χωρίς τό Θεῖον Βρέφος, εἶναι ἐστραμμένη πρός τόν Χριστό μέ τά χέρια ὑψωμένα σέ στάση δεήσεως ἤ μέ τά χέρια στραυρωμένα στό στῆθος καί μέ πρόσωπο θλιμμένο, ὅπως κάτω ἀπό τόν σταυρό στόν Γολγοθᾶ.

Συνήθως ὅμως ἁγιογραφεῖται μέ τόν Υἱόν της, γιά νά τήν βλέπουμε καί νά τήν αἰσθανόμαστε ὡς Μητέρα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί δική μας μητέρα, παρηγορήτρια στόν πόνο μας καί βοηθόν σέ κάθε δυσκολία μας.