Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

Ο ΓΑΜΟΣ - Η ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Η ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Μετά το «ντύσιμο» της νύφης, τα κορίτσια περιποιόντουσαν τα μαλλιά της και τα στό λιζαν με λουλούδια, γαρύφαλλα, Εμβέρ-Μπόι, Φούλια κι άλλα. Της φορούσαν τα κοσμήματά της, κολλιέ, «μπογιουντουρούκ», σκουλαρίκια, βραχιόλια, δαχτυλίδια και τελευταία της φορούσαν την κόκκινη αρραχνοΰφαντη καλύπτρα, το νυφικό «Πούλλου» με τις αστραφτερές πούλιες. Μετά, την κάθιζαν έτσι, όπως ήταν στολισμένη, σε μια πολυθρόνα και περίμεναν να φτάσει ο γαμπρός με τη μεγάλη συνοδεία του από φίλους και συγγενείς, για να την πάρει.

Τις ώρες εκείνες που περίμενε η νύφη, ένιωθε θλίψη και συγκίνηση που ενκατέλειπε το σπίτι της και τους δικούς της. Συχνά, κάτω από το βέλλο της, το «Πούλλου», δάκρυζε κι έκλαιγε ακόμα. Τώρα, κι αν ακόμα δεν ένιωθε θλίψη, το δάκρυσμα ήταν... απαραίτητο, τουλάχιστον για τα μάτια του κόσμου. Έπρεπε οπωσδήποτε να δείξει πως κλαίει και να σκουπίζει, τάχα, διακριτικά τα μάτια της με το μεταξωτό μαντήλι της. Την θεωρούσαν πολύ τολμηρή κι απρεπή, μ' άλλα λόγια, τη κακοχαρακτήριζαν, αν δεν έκλαιγε για την απομάκρυνση από την οικογενειακή της εστία.

Τις ίδιες εκείνες ώρες. χαμός γινόταν και στο σπίτι του γαμπρού. Οι φίλοι του τον ετοίμαζαν, ξυριζόταν, φορούσε τα γαμπριάτικα ρούχα του, κοστούμι Ευρωπαϊκό με Φράγκικο παντελόνι, είτε σαλβάρι. μιντάνι (μεϊντάνι) και ζώνη Περσική, μάλλινη, ή υφασματένια, χρωματιστά υφασμένη με διάφορα σχέδια, παρόμοια με τα σχέδια των Περσικών χαλιών.

Συνοδεία του, μετά μουσικής μπάντας. Κλαρίνο, Σαντούρι,Ούτι και Λαγούτο και σε ασημένιο δίσκο, τα στέφανα και τα κουφέτα. Όλη αυτή η συνοδεία, έφτανε μπροστά στο σπίτι της νύφης και την περίμεναν να κατεβεί. Με τη σειρά της η νύφη, κατέφθανε με τη συνοδεία της κι εκείνη. Τότε το ζεύγος έσμιγε και όλοι μαζί αποτελούσαν τη πομπή για την εκλησιά με τη μουσική πάντα να προπορεύεται. Αυτή ήταν η τελετή του «Γκελίν- Αλμασή», δηλαδή, η παραλαβή της νύφης.

Της όλης τελετής, προηγείτο η Φικέ, η... τελετάρχισσα, ας πούμε. Αυτή κατήυθυνε την όλη πορεία... Όσοι συγγενείς και γνωστοί του ζεύγους των μελλονύμφων τύχαινε να βρί­σκονται στα σπίτια τους στο δρόμο που ακολουθούσε η πορεία, έκριναν σαν απαράβατη υποχρέωσή τους, να προσφέρουν στο... διερχόμενο ζευγάρι, προπαντός στη νύφη και στις παράνυμφες, σερμπέτια και σουμάδες. Η νύφη, πάντα έφερνε αντίρρηση, αλλά κι έτσι ακό­μα, έπινε κάποια γουλιά, πάντα από κάτω από το «Πούλλου» της. Τιμητικός ρόλος ήταν κατά την πορεία εκείνη, αδελφές τυχόν του γαμπρού κι άλλες νεαρές συγγενείς, να υποβα­στάζουν τη νύφη από τις μασχάλες. Αυτές θεωρούνταν και οι παράνυμφες. Τις έλεγαν «Γκολτουκά γκιρενλέρ» που σημαίνει, «υποβαστάζουσες». Η δεξιά μασχάλη ήταν πιο τι­μητική από την αριστερή και συχνά γίνονταν καυγάδες και παρεξηγήσεις ανάμεσα στους συγγενείς, και στις υποψήφιες υποβαστάζουσες.

Η τελετή της στέψης γίνονταν, όπως γίνεται και τώρα, στην Ελλάδα. Έλεγαν το «Ησαΐα χόρευε» και ράντιζαν το ζευγάρι με άφθονο ρύζι, σύμβολο ευημερίας, αφθονίας και γονιμότητας, ακόμη και με ροδοπέταλα. Τα στέφανα τα άλλαζε ο κουμπάρος, (ο Σααντήτς), συνήθως ο αμέσως επόμενος αδελφός του γαμπρού, που έτρωγε και τις γροθιές του κόσμου που μ' αυτόν τον τρόπο του εύχονταν το «Καλορρίζικα, και στα δικά σου!».

Μετά την τελετή, ο κόσμος περνούσε σε παρέλαση μπροστά από τους νιόπαντρους, τους φιλούσε στο μέτωπο ή στο μάγουλο, φιλούσε και το στεφάνι τους κι αφού τους ευχό­ταν, αποχωρούσε. Τα νυφιάτικα στέφανα τα είχαν σε μεγάλη υπόληψη και τιμή οι Ατταλειώτες. Τα φύλαγαν μετά το γάμο στο Εικονοστάσι του σπιτιού τους, μέσα σε ειδική στεφανοθήκη και τον ίδιο σεβασμό γι' αυτά έδειχναν και τα παιδιά τους αργότερα.

Μετά τη γαμήλια τελετή, η πομπή έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής για το σπίτι των νεόνυμφων. Επιδίωκαν συνήθως ν' ακολουθούν κεντρικούς δρόμους, Χριστιανικούς, για να δουν το γάμο όσο το δυνατόν περισσότεροι. Με τη μουσική πάντα μπροστά, με τα τραταρί- σματα από τις γνωστές οικογένειες καθ' οδόν και η νύφη πάντα κάτω από το πέπλο της το «Πούλλου», έφταναν κάποτε στο σπίτι. (Το Πούλλου, υποθέτω πως καθιερώθηκε από παληά για ν' αποφεύγονται ενδεχόμενες προκλήσεις για επίθεση του κατακτητή Τούρκου).

Μόλις έφταναν στο σπίτι, που βασικά ήταν το σπίτι του γαμπρού, οδηγούσαν τη νύφη στο στολισμένο δωμάτιο της. Πριν δρασκελίσει το κατώφλι, έκανε τρεις μετάνοιες, το ση­μείο του Σταυρού και φιλούσε τα χέρια του πεθερού και της πεθεράς ή αυτών που τους αντι­προσώπευαν και στη συνέχεια αποσυρόταν σε μια γωνιά της αίθουσες κι εκεί περίμενε όρ­θια, μέχρις ότου η πεθερά της δώσει την άδεια να καθήσει. Όταν πια έφευγαν οι καλεσμέ­νοι, ο γαμπρός έτρεχε ανυπόμονος στο δωμάτιο της νύφης. Σήκωνε το πέπλο και στα παληότερα χρόνια, αυτή ήταν και η πρώτη φορά που έβλεπε τη νύφη καταπρόσωπο. Κάποια στιγμή, θυμόντουσαν πως η νύφη έπρεπε να... πεινάει και φρόντιζαν να της προσφέρουν κάτι. Εκείνη από ντροπή αρνιόταν, ωστόσο όμως με την πίεση που της γινόταν, κάτι έτρωγε.

Από το βιβλίο «ΑΤΤΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΤΤΑΛΕΙΩΤΕΣ» Τόμος Β΄, Σελ. 51