Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

Η ΠΕΡΓΗ Perge (Murtana)

Ἡ Πέργη, τά σημερινά Μούρτανα, εἶναι ἀρχαία πόλη τῆς Παμφυλίας, πού βρίσκεται 18 χιλιόμετρα ἀνατολικά τῆς Ἀττάλειας, στή δεξιά ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Κέστρου (Ἀκ-Σού), ὁ ὁποῖος ἀπό ἐκεῖ μέχρι τίς ἐκβολές του ἦταν πλωτός.

Κτίστηκε μετά τόν Τρωϊκό πόλεμο ἀπό τούς Ἕλληνες πού κατέβηκαν στόν νότο, μέ ἀρχηγούς τούς μάντεις Κάλχα καί Ἀμφίλοχο.

Ἀρχικά ἡ πόλη βρισκόταν χτισμένη σέ λόφο στήν Ἀκρόπολη. Τόν δ΄ π.Χ. αἰώνα ἡ πόλη εἶχε ἤδη μετατεθεῖ στήν πεδιάδα καί εἶχε ὀχυρωθεῖ μέ γερά τείχη. Τά ἐρείπια πού βλέπουμε σήμερα εἶναι τῆς ἑλληνιστικῆς, ρωμαϊκῆς καί βυζαντινῆς περιόδου.

Ἡ Πέργη γνώρισε μεγάλη ἐξέλιξη καί ἀκμή λόγω τοῦ ὅτι βρισκόταν πάνω σέ ἐμπορικό δρόμο. 

Μένει ἔκθαμβος κανείς, ὅταν ἀντικρύζει τά πάμπολλα ἀρχαιολογικά εὑρήματα σέ μιά τεράστια ἔκταση : τήν ἁψίδα τοῦ θριάμβου, τό 15.000 θέσεων ἑλληνικό θέατρο,τή λεωφόρο μέ τούς περίτεχνους κίονες, τό μεγάλο στάδιο μέ τίς καμάρες ἀπό τά μεγαλύτερα τῆς ἀρχαιότητος χωρητικότητας 27.000 θεατῶν, τό μνημειῶδες ἔργο τῆς εἰσόδου μέ τούς τετραόροφους πύργους, τό καλλιμάρμαρο κτήριο τῆς Ἀγορᾶς, τό Γυμναστήριο, τήν Παλαίστρα καί πλεῖστα ἄλλα.

Τήν Πέργη ἐπισκέφθηκε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μέ τόν συνοδό του Ἀπόστολο Βαρνάβα, κατά τήν πρώτην Ἀποστολικήν Περιοδεία του, ὅπως μᾶς πληροφοροῦν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, προερχόμενος ἀπό τήν Πάφο τῆς Κύπρου, ὅταν κατευθύνονταν πρός τήν Ἀντιόχεια τῆς Πισιδίας, καθώς ἐπίσης καί κατά τήν ἐπανοδόν του ἀπό τό Ἰκόνιο, Λύστρα, Δέρβη, Ἀντιόχεια, ὅπου ἐκήρυξε τό Εὐαγγέλιο. «Καί διελθόντες τήν Πισιδίαν ἦλθον εἰς Παμφυλίαν, καί λαλήσαντες ἐν Πέργῃ τόν λόγον κατέβησαν εἰς Ἀττάλειαν».¹ 

 Ἀπό τό πλῆθος τῶν Μαρτύρων τῆς Πέργης καταφαίνεται ὅτι ὁ Χριστιανισμός εἶχε ραγδαία ἀνάπτυξη στήν περιοχή. Τῶν 19 Ἁγίων τῆς Πέργης, τῶν ὁποίων τά ὀνόματα διασώθηκαν, καταχωρίζουμε τούς βίους τους στήν παροῦσα ἔκδοση.

Ἐπί βυζαντινῆς ἐποχῆς, ἤκμασε πολύ ἡ Πέργη. Ἀπό τά τέλη τοῦ δ΄ αἰῶνος, ὑπῆρξε ἕδρα Μητροπολίτου, πού στή δικαιοδοσία του ὑπήγοντο 19 Ἐπισκοπές.

Γνωστά ὀνόματα Ἐπισκόπων Πέργης ἀπό τό 314 εἶναι :

Ἐπίδαυρος(314),

Καλλίνικος (παρέστη στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Λεόντιος (στήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Βερενιανός (στήν Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Ἐπιφάνιος (στήν Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Εὐλόγιος (στήν Ε΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Ἰωάννης Α΄ (στήν ΣΤ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Κώνστας (στήν Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο),

Εὐθύμιος, (ι΄ ἤ ια΄ αἰώνα),

Θεόδωρος (ι΄ἤ ια΄αἰώνα),

Κωνσταντίνος (1170).

Ὥς Ἐπίσκοποι Πέργης καί Ἀτταλείας, μετά τήν συνένωση τῶν δύο αὐτῶν Μητροπόλεων, εἶναι οἱ :

Θεόγνωστος (1345),

Θεόφιλος (1381),

Ἀθανάσιος (1387-1389)

καί

Θεοφύλακτος (1397-1400).²

Σήμερα Μητροπολίτης Πέργης (ἡ ἐκλογή του ἔγινε τό ἔτος 1970) εἶναι ὁ Σεβασμιώτατος Εὐάγγελος Γαλάνης.

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέργης κ. Εὐάγγελος κατάγεται ἀπό τά Θεραπειά τοῦ Βοσπόρου. Μετά τήν ἀποφοίτησή του ἀπό τή Θεολογική Σχολή Χάλκης (1953) χειροτονήθηκε Διάκονος καί ὑπηρέτησε σέ διάφορες θέσεις στό Ἱερό Κέντρο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τήν 26ην Νοεμβρίου 1970 ἐξελέγη Τιτουλάριος Μητροπολίτης Πέργης τό δέ 1976 ὠνομάσθηκε «ἐν ἐνεργείᾳ» Μητροπολίτης Πέργης καί ἐν συνεχείᾳ ἐκλήθη Συνοδικός. Μέ τό λογοτεχνικό, ποιητικό καί μουσικό χάρισμα ἐξέδωσε ἱστορικές μελέτες γιά τήν Πέργη τῆς Παμφυλίας, χρονογραφήματα, ποιήματα, μελοποίησε ἐπίκαιρους ὕμνους καί ἄλλα.

Τό ἔτος 1983 ἀνηγορεύθη Διδάκτωρ τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας, ὑπό τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εἶναι Πρόεδρος δέκα Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν καί διακρίνεται γιά τή σύνεσή του καί τήν ἀφοσίωσή του πρός τό μαρτυρικό Φανάρι. Ἔχει σήμερα τά πρεσβεῖα ἀρχιερωσύνης ὅλων τῶν ἐν Φαναρίῳ Ἱεραρχῶν καί ἀπολαμβάνει τοῦ σεβασμοῦ καί ἰδιαίτερης τιμῆς τῆς Πατριαρχικῆς Αὐλῆς καί πάντων.

Ἀπό τούς χριστιανικούς βυζαντινούς ναούς τῆς Πέργης σήμερα βλέπουμε τά ἐρείπια δύο ἐξ αὐτῶν στήν Κάτω πόλη, ἀνατολικά καί δυτικά τῆς κεντρικῆς ἀρτηρίας τῆς Πέργης. Τοῦ ἀνατολικοῦ ναοῦ, σώζεται μόνον ἡ ἀνατολική ἁψίδα. Τοῦ δυτικοῦ, ὁλόκληρος ὁ σκελετός σέ μικρό ὕψος πάνω ἀπό τή γῆ. Εἶναι σέ σχῆμα βασιλικῆς καί χρονολογικά ἀνήκουν στόν στ΄ αἰώνα. Οἱ ἀρχαιολόγοι ἔχουν ἐντοπίσει καί τέσσερα ἄλλα βυζαντινά κτίσματα, τά ὁποῖα θεωροῦν ὅτι ὑπῆρξαν ναοί.³ Ἡ Πέργη ἐρημώθηκε κατά τή διάρκεια τῶν τριῶν αἰώνων ἑβδόμου, ὀγδόου καί ἐνάτου ἀπό ἰσχυρό σεισμό καί διάφορες ἐπιδρομές. Ἡ Ἐκκλησία της συνέχισε νά ἀναφέρεται μέχρι τό 1400.

Ἐρείπια τοῦ δυτικοῦ παλαιοχριστιανικοῦ ναοῦ τῆς Πέργης. Βυζαντινό Ἐκκλησάκι πού ἐντοπίστηκε στήν Πέργη τό 1990

  Μέ τή συνεχῆ ἀνάπτυξη τῆς τουριστικῆς κίνησης στόν Νομό Ἀτταλείας ἡ Πέργη, μέ τούς ἀρχαιολογικούς θησαυρούς της, πολλοί ἀπό τούς ὁποίους ἐκτίθενται στό μεγάλο Ἐθνικό Ἀρχαιολογικό Μουσεῖο τῆς Ἀττάλειας, προσελκύει τό ἐνδιαφέρον ἑκατοντάδων χιλιάδων ἐπισκεπτῶν κάθε χρόνο.